De stress respons is een ketenreactie. Wanneer ons organisme een stressor waarneemt zenden de amagydala een distress signaal naar de hypothalamus. Je kunt de hypothalamus zien als een ‘command center’ met invloed op het hele lichaam via de zenuwbanen en de neurotransmitters die erin worden doorgegeven. Het communicatiekanaal voor de stress respons heet de HPA as, naar de Engelse woorden ‘Hypothalamus-Pituitary-Adrenal’ (Hypotalamus-Hypofyse-Bijnieren). De hypotalamus beheert de afscheiding van hormonen door de hypofyse. De hypofyse kan meerdere doelwitten hebben in het lijf maar in het geval van de HPA as worden de nieren en bijnieren geviseerd.

Eerst komt de adrenaline die het hartritme verhoogt, de zintuigen verscherpt, ademhaling verdiept en versnelt en het lijf mobiliseert voor vechten of vluchten. Later wordt cortisol afgescheiden (van de cortex van de bijnieren). Het eerste doel van cortisol is om het energieverlies van de eerste respons te compenseren. Daarom wordt onder invloed van cortisol bijvoorbeeld glucose aangemaakt in het bloed.

Wanneer het lichaam te veel cortisol registreert in het lichaam (een feedback loop) wordt de stress respons in principe afgezet.

De stress respons is evolutionair niet bedoeld voor lange activering maar voor direct gevaar.

Wanneer de stress respons (die bedoeld is om ons leven te redden) blijft geactiveerd worden door chronische stressors (zoals in een relatie of omgeving verkeren die onveilig blijft) wordt de stress toxisch.

In normale hoeveelheden is cortisol een ‘herstellende agent’

Wanneer het lichaam echter te veel cortisol aanmaakt ontstaat schade. Cortisol kan normale werking van synapsen verstoren (de verbindingen tussen de zenuwcellen waar de neurotransmitters worden doorgegeven), kan de prefrontale cortex en de hippocampus doen krimpen (leervermogen en geheugen dus) en nog meer. Zo kan te veel cortisol ook de amydala vergroten zodat ze vaker en vaker de hippocampus te snel af zijn en het systeem in de stress respons houden.

Maar er zijn niet alleen cognitieve gevolgen: meerdere systemen in het lichaam kunnen dysfunctioneel worden door voortdurende aanwezigheid van cortisol: hartfunctie, spijsvertering, darmen en blaas, bloeddruk, suikerhuishouding, reproductieve organen…

Een overweldigende situatie zoals de wereldwijde Corona dreiging kan zorgen voor de productie van te veel cortisol, vooral als er reeds andere stressoren in je leven zijn.

Gelukkig bestaat er zoiets als ‘neuroplasticiteit’ d.w.z het vermogen van het zenuwstelsel om zich te herstellen.

Dat gebeurt echter niet vanzelf. We dienen bewust ons zenuwstelsel te helpen om zich te herstellen van onbewuste patronen.

Leren diep ontspannen en oude stress loslaten zijn daar voorbeelden van.

In de cursus behandel ik diverse oefeningen om dieper te ontspannen en oude stress los te laten. Ga naar de volledige cursus loslaten of probeer het eerst uit met 3 gratis lessen.

Harte groet,

Jan Bommerez