Om te stoppen met piekeren dienen we contact te maken met ons parasympatische zenuwstelsel. Wat als je vastzit in een bepaalde lus en hoe stap je hieruit? Noem het piekeren noem het malen, i.i.g. dat de mind bezig is met iets maar nergens uitkomt. Want als je het antwoord zou hebben, dan zou je niet hoeven piekeren. Je zit dus eigenlijk vast in een soort lus.

Onze mind heeft 3 functies niveaus

Onze mind heeft meerdere functieniveaus waarvan de hoogste is ‘de bewuste mind’. Hiermee kunnen we onderscheid maken en redeneren maar ook leren vanuit ervaring. Soms weet je bijvoorbeeld dat je iets niet opnieuw moet doen, dat zijn leerprocessen.

Het grootste deel van de tijd werkt onze mind echter automatisch. We noemen dit ‘de geconditioneerde mind’. Alles wordt opgeslagen en soms wordt iets bovengehaald door prikkels. Wat er vaak gebeurt als je aan het malen gaat is dat een oude ervaring ergens door wordt geraakt. Vervolgens begint iets vanuit je onderbewuste onrust te creëren en dan ga je malen, dan zit je in je hoofd.

De meest primitieve functie van de mind is reageren op prikkels zoals je hand wegtrekken als je hitte voelt of aan de kant springen bij een plotseling hard geluid.

Dat malen gebeurt dus wanneer je op automatisch staat. Je doet dat niet, het gebeurt. De hele kwestie is om daar bewust te kunnen uitstappen.

Dit is een metafoor hoe piekeren werkt

Je trekt een lade open en er zit niets in. Je doet de lade dicht en een beetje later ga je weer kijken en er zit weer niets in. Daar word je een beetje nerveus van. Je doet de lade dicht en een tijdje later ga je weer kijken en er zit weer niks in.

Dat is hoe piekeren werkt. Je zoekt een antwoord dat je niet hebt maar blijft eisen dat je het wel hebt. Je kunt vervolgens ook boos worden op jezelf omdat je een soort onmacht voelt.

Mocht je bij de lade geen herkenning hebben dan wellicht bij het volgende voorbeeld.

Je bent je autosleutels kwijt en je moet dringend ergens naar toe. Hoe loop je dan door het huis om je sleutels te zoeken? Waarschijnlijk krijg je nu een glimlach op je gezicht. Je doet hetzelfde als bij die lade. Je blijft maar kijken waar ze niet liggen in de hoop dat ze er deze keer wel liggen.

Dat betekent dat je niet in het nu bent en niet in verbinding met het hier. Je staat dus ‘op automatisch’.

Stoppen met piekeren en ons zenuwstelsel

Wanneer we kijken naar ons zenuwstelsel dan hebben we het sympathische, dat is de stress respons en het parasympatische om te ontspannen. De voornaamste zenuw in het parasympatische zenuwstelsel wordt ook wel de zenuw van de ziel genoemd. In het Latijn is dit de ‘Nervus Vagus’ en in het Nederlands de ‘zwervende hersenzenuw’. We hebben 12 hersenzenuwen die ontstaan in je achterhoofd en eentje daarvan gaat door je hele lijf en beïnvloedt alle functies. Om te stoppen met piekeren en te ontspannen heb je die zenuw nodig. Maar het merkwaardige is dat in die zenuw ook de Freeze-respons gebeurt. Dus je kan in die zenuw ook een opstapeling hebben van vastzittende zaken waardoor je niet meer kunt ontspannen. Het doel is dus om te leren hoe je die ontspanningszenuw, de zenuw van de ziel, kunt activeren. Hoe dit te leren leggen we uit in de volgende oefening.

Praktische oefening stoppen met piekeren

Een praktische oefening om te stoppen met piekeren is dus de zwervende hersenzenuw (parasympathicus) te activeren om de stress respons te neutraliseren. Deze zenuw loopt van het achterhoofd (hersenstam) door je keel en ook door je middenrif. Ze heet zwervend omdat ze overal naartoe gaat en dus niet in 1 rechte lijn. We weten dat we er op twee plekken bewustzijn naartoe kunnen brengen en dat gaan we doen in de volgende oefening.

1. Ga rechtop zitten en voel dat je voeten contact maken met de grond en je zitvlak met de stoel.
2. Adem een paar keer uit alsof je op een bril uitblaast alvorens je de glazen poetst. Je voelt hierbij een lichte trilling in de keel: ‘chaaaa’…
3. Nu adem je zolang uit dat je middenrif omhoog moet gaan. Voel maar: als je longen helemaal leeg worden dan gaat je middenrif omhoog.
4. Je start nu met de oefening waarbij je 4 tellen inademt door je neus, 7 tellen je adem vasthoudt en vervolgens 8 tellen uitademt op de manier zoals uitgelegd in stap 2 en 3. Doe hierbij je ogen dicht en voel dat je lijf bewust contact maakt met de stoel waar je op zit en je voeten met de grond.

We noemen dit de 4-7-8 ademhaling (die uit de Yoga komt). Door bewust aandacht te brengen naar de zwervende hersenzenuw doorbreken we het automatisch denken. Alleen door het automatische denken te doorbreken kan je stoppen met piekeren. Herhaal deze ademhaling 7 tot 9 keer en kijk wat er gebeurt. Wacht hierna 2-3 minuten en neem waar, voel en wees bewust wat er in je lijf gebeurt. Als je erg gespannen bent kan je de reeks van 7 tot 9 keer meerdere keren herhalen. Neem elke keer wel 2-3 minuten rust. Het lijf heeft ook tijd nodig om de ontspannende neurotransmitters aan te maken.

Wanneer je langzaam en lang uitademt zorgt de vagus voor de afscheiding van de neurotransmitter ‘acetylcholine’ waardoor de hartslag vertraagt. Om de vecht en vluchtreactie te kalmeren en te stoppen met piekeren heb je deze ‘vagale rem’ nodig…

Meer praktische oefeningen over loslaten wat allang vastzit behandel ik in mijn volledige cursus. Je kan om te beginnen kennismaken met 3 gratis lessen.

Ik wens je diepe ontspanning en een leven vol gezondheid, geluk en FLOW toe!

Hartegroet,

Jan Bommerez